Het belang van slaap
Leestijd: 3 minuten
Hoe rust u beter uit en herstelt u beter als u slaapt?
Slaap is van levensbelang. Hoe we dat weten? We hebben allemaal wel eens te weinig slaap gehad en de negatieve effecten daarvan ervaren. Een gebrek aan slaap veroorzaakt fysieke effecten zoals wallen, doffe huid en hoofdpijn, maar het belang van slaap is tevens de sleutel tot inzicht in de mentale gezondheid. Simpel gezegd: te weinig slaap heeft een negatieve invloed op ons mentale welzijn. Door gebrek aan slaap presteert iedereen overdag minder goed en dat heeft grote gevolgen op sociaal, financieel en menselijk vlak. Onderzoeken naar slaapgebrek tonen keer op keer een variabele (negatieve) impact op stemming, cognitieve prestaties en motorieke functies.1
Wat zijn de verschillende fasen van slaap?
Slapen is geen constant, lineair proces, ook al voelt het wel zo. Wellicht bent u een van de gelukkigen die het hoofd neerlegt en acht uur later in dezelfde houding wakker wordt met het gevoel in één ruk doorgeslapen te hebben. Maar iedereen moet een aantal verschillende slaapfasen doorlopen om écht uit te rusten.
Slapers gaan door vijf fasen: 1, 2, 3, 4 en REM-slaap (rapid eye movement). Deze fasen doorlopen een cyclus van 1 tot REM en beginnen dan weer bij fase 1. Een complete slaapcyclus duurt gemiddeld 90 tot 110 minuten waarbij iedere fase tussen de 5 en 15 minuten duurt.2
Doorgaans hebben we het het meest over de REM-slaap omdat dit de fase is waarin we dromen. Maar het zijn fasen 3 en 4, ook wel bekend als de diepe NREM-slaap, die het meest herstellend werken. Dit zijn de fasen waaruit men het moeilijkst wakker wordt en de fasen waarin ons lichaam en onze geest zich herstellen en zich voorbereiden op de volgende periode van wakker-zijn.
Is het echt zo belangrijk om acht uur slaap per nacht te krijgen?
Ja en nee. Acht uur achter elkaar doorslapen is natuurlijk fantastisch, want dan hebt u de slaapcyclus een aantal keer doorlopen, met meerdere herstellende slaapperioden (fase 3 en 4). Als u echter acht uur maakt maar er verschillende periodes zijn dat u wakker bent, kan het zijn dat u de derde slaapfase niet bereikt of daar niet lang genoeg in zit. In dat geval hebt u technisch gezien de gewenste hoeveelheid tijd geslapen, maar voelt u zich nog altijd suf en vermoeid. De sleutel is in slaap vallen en in slaap blijven zodat u door alle vereiste fasen gaat.
Hoe kunt u de kwaliteit van uw slaap verbeteren?
We beschikken allemaal over een ingebouwde lichaamsklok en als die uit balans raakt, wordt het lastiger om in slaap te vallen, in slaap te blijven en verfrist wakker te worden. Als we ons aan een regelmatige routine houden, raakt ons lichaam gewend aan tijd voor slapen en tijd voor wakker zijn en dan wordt het gemakkelijker om in slaap te vallen en wakker te worden als dat nodig is. Naar bed gaan moet een aangenaam moment zijn. Zorg dus voor een zo comfortabel mogelijke slaapomgeving en dat er voldoende frisse lucht en een constante temperatuur is.
Eetgewoonten spelen een rol bij hoe goed u slaapt, vooral in de uren voorafgaand aan bedtijd. Door stimulerende middelen zoals koffie en chocolade te vermijden, slaapt u beter. Cafeïne houdt uw geest namelijk actief, waardoor het moeilijker wordt om tot rust te komen. Het is bovendien verstandig om niet te zwaar te tafelen voordat u gaat slapen. Wanneer er nog te veel in uw maag zit, voelt dat oncomfortabel en valt u minder makkelijk in slaap. De kans is dan groot dat u nog lang ligt te draaien.
Regelmatig bewegen verbetert de symptomen van slapenloosheid en vergroot de hoeveelheid tijd dat u in de diepe, herstellende slaapfasen bent. Hoe intensiever de training, hoe groter de voordelen voor de slaap. Maar laat dit u niet weerhouden, want zelfs lichte beweging, zoals een dagelijkse wandeling, kan de slaapkwaliteit verbeteren.
En als laatste: leg uw telefoon weg! Het blauwe licht van de schermen van mobiele telefoons, computers, tablets en televisies beperken de aanmaak van melatonine, het hormoon dat uw slaap/wakkercyclus bepaalt. Hierdoor is het moeilijker om in slaap te vallen en te blijven.3