Hoe beïnvloedt de nervus vagus het welzijn?

Leestijd: 4 minuten

Wat is de nervus vagus?

Er zijn 12 hersenzenuwen. De nervus vagus is de tiende van de twaalf hersenzenuwen en is de langste van deze zenuwen. De nervus vagus is afkomstig uit het deel van de hersenstam, de medulla, dat zich aan de achterkant van de hersenen bevindt. De nervus vagus gaat van de onderkant van het hoofd naar de nek, door de romp, helemaal naar de dikke darm in de onderbuik. De naam is zelfs afkomstig van het Latijnse woord voor ‘rondlopen’. Het idee is dat de zenuw door het lichaam heen loopt en orgaansystemen verbindt met de hersenstam.

Het zenuwstelsel communiceert vanuit de hersenen naar het lichaam en weer terug. Als een van de belangrijkste zenuwen communiceert de nervus vagus met belangrijke organen en lichaamssystemen, waardoor een communicatieverbinding met de hersenen ontstaat. De nervus vagus stuurt of speelt ook een belangrijke rol in een breed scala aan functies en verschillende activiteiten in het lichaam – sensorisch, fysiek en hormonaal.

Wat maakt de nervus vagus uniek?

De nervus vagus is de enige hersenzenuw die de thoracale en spijsverteringsorganen bereikt. Het is een essentiële speler in het parasympathische zenuwstelsel, dat deel uitmaakt van het autonome zenuwstelsel. Het parasympathische zenuwstelsel omvat de fysiologie van rust en vertering.

De nervus vagus heeft drie functionele routes, waaronder:

• Viscerale efferent
• Motorische efferent
• Afferent

Efferent is motorische output, wat betekent dat neuronen informatie van het centrale zenuwstelsel naar de organen, spieren en weefsels van het lichaam sturen. Een afferente zenuw doet het tegenovergestelde en brengt signalen van de periferie naar het centrale zenuwstelsel. Met andere woorden, afferent verwijst naar de sensorische input die terugkomt naar het zenuwstelsel.

Hoe beïnvloedt de nervus vagus het welzijn?

De nervus vagus is een belangrijke anatomische en fysiologische speler voor lichaamsfuncties die essentieel zijn voor het basale leven en voor wellnessactiviteiten op hoger niveau. De nervus vagus is cruciaal voor homeostase in onze lichaamssystemen – cardiovasculair, gastro-intestinaal en respiratoir.

De zenuw reguleert onwillekeurige lichaamsactiviteiten zoals hartslag, ademhaling en sensorische communicatie tussen de organen. Ook dient de zenuw functies van fysiologie op een hoger niveau, zoals darm-hersencommunicatie en ontspanning. Dit betekent dat de nervus vagus helpt bij de meest elementaire behoeften van leven, maar ook bij een betere gezondheid in diepere zin.

Cruciale fysiologische functies met betrekking tot de nervus vagus:

• Helpt bij het ademhalen
• Regelt de hartslag
• Spreken
• Horen
• Beweging van het spijsverteringskanaal
• Slik- en kokhalsreflex
• Bloeddruk
• Blaasfunctie
• Gevoelsprocessen – pijn, aanraking, temperatuur

Ademhalingsfunctie

De nervus vagus activeert een neurotransmitter acetylcholine, die uw ademhalingssysteem opdracht geeft om te ademen. Een van de manieren waarop u uw nervus vagus kunt stimuleren, is door langzame, lange, diepe ademhalingsoefeningen te doen. Dit houdt ook verband met de manier waarop de nervus vagus ons lichaam ontspant in tijden van stress.

Regelt uw hartslag

Acetylcholine speelt ook een rol bij het vertragen van uw hartslag. De nervus vagus transporteert sensorische communicatie van de aorta via baroreceptoren en chemoreceptoren. De baroreceptoren sturen informatie over de bloeddruk in het circulatiesysteem. Chemoreceptoren geven via de nervus vagus informatie over het zuurstofgehalte in het bloed. Omdat de nervus vagus de primaire zenuw is die betrokken is bij het parasympathische zenuwstelsel, helpt het de hartslag te vertragen tijdens of na tijden van blootstelling aan stress. Zonder een gezonde nervus vagus kan het veel langer duren om te kunnen ontspannen na een stressvolle gebeurtenis, waardoor uw lichaam aan nog meer schadelijke stresshormonen wordt blootgesteld.

Praten en slikken

De nervus vagus levert zenuwen aan spieren in de farynx en larynx die helpen bij spraak en slikken. Dit speelt ook een rol in de kokhalsreflex, cruciaal om onze luchtwegen te beschermen tegen voedsel, vloeistof of vreemde voorwerpen. Ontspannen spieren in de keel kunnen ook helpen om gemakkelijker te ademen, waardoor het nervus vagus gezond blijft.

Bijdrage van de nervus vagus aan een dieper welzijn:

• Kalmeert het zenuwstelsel
• Speelt een rol in het smaakgevoel
• Helpt bij de communicatie over verzadiging
• Ontstekingsremmende werking
• Verbinding tussen darmen en hersenen
• Vermindert stress en versterkt ontspanning
• Draagt bij aan geheugenvorming
• Vruchtbaarheid en seksuele gezondheid

Ontstekingsremmende werking

Ontsteking is een normaal onderdeel van de reactie van het immuunsysteem op letsel of ziekte. De nervus vagus, met zijn enorme sensorische netwerk, merkt wanneer het lichaam stoffen produceert zoals cytokines of andere ontstekingstekenen, en geeft aan dat het nodig is om ontstekingsremmende neurotransmitters te produceren. Dit helpt de reactie van het immuunsysteem te reguleren en helpt bescherming te bieden tegen de schadelijke effecten van chronische ontsteking.

Minder stress en ontspanning

Het sympathische zenuwstelsel stuurt het lichaam naar de overspannen toestand van vechten of vluchten, wat cruciaal is voor de overleving van de mens. Dit systeem vertelt ons wanneer dingen gewoon niet kloppen – of het nu om een echt gevaarlijke situatie gaat of om een minder problematische situatie, zoals een negatieve interactie met een collega die u een ongemakkelijk gevoel geeft. Hoe ons lichaam daar in eerste instantie op reageert, kan worden toegeschreven aan de kalmerende effecten van de nervus vagus.

Het sympathische zenuwstelsel geeft adrenaline en cortisol af, twee hormonen die nodig zijn voor de menselijke overleving. Als onderdeel van het parasympathische zenuwstelsel geeft de nervus vagus op zijn beurt de neurotransmitter acetylcholine vrij. Het werkt ook als signaal aan andere lichaamsdelen om neurotransmitters zoals oxytocine en vasopressine vrij te geven, die ook helpen om ons lichaam te kalmeren na stressvolle interacties.

Darm-hersenverbindingen

De nervus vagus is de enige hersenzenuw met verreikende toegang tot de darmen. Deze heen en weer gaande communicatie van de darmen naar de hersenen helpt bij verzadiging (het lichaam vertelt de hersenen dat er geen honger meer is).

Maar naast eetkwesties draagt dit ook aanzienlijk bij aan de geestelijke gezondheid die verbonden is met stress, trauma en de reactie van het lichaam. Veel neurotransmitters van het lichaam, zoals serotonine, worden in de darmen gemaakt. Pijn, gezond gewichtsbeheer en glucose-/insulinemediatie houden allemaal verband met stress en geestelijk welzijn.

Samenvatting:

• De nervus vagus is de langste en meest verreikende hersenzenuw.
• De zenuw verbindt de hersenen met de meeste organen en functionerende systemen van het lichaam.
• De netvus vagus vertraagt de hartslag en reguleert de bloeddruk.
• De nervus vagus stimuleert de ademhaling.
• De zenuw verwerkt sensaties zoals aanraking, temperatuur en pijn.
• De nervus vagus speelt een belangrijke rol in rust en vertering, en draagt zelfs bij aan ontspanning en minder stress.