Antibioticaresistentie
Leestijd: 3 minuten
Antibioticaresistentie kan de menselijke gezondheid over de hele wereld beïnvloeden en is een belangrijk actiepunt voor de Wereldgezondheidsorganisatie.
Antibiotica wordt gebruikt om bacteriële infecties bij mensen en dieren te voorkomen en behandelen. Echter, door de grote beschikbaarheid en het misbruik van antibiotica zijn sommige bacteriën resistent geworden tegen de medicijnen die zijn bedoeld om hen te doden of te voorkomen dat ze het lichaam binnendringen. Dit is het gevolg van een snellere ontwikkeling van het evolutionaire proces, wat betekent dat resistente bacteriën overleven en hun antibioticaresistentie doorgeven.
Hierbij is het belangrijk om te weten dat het de micro-organismen zijn die resistent zijn tegen een antibioticum, en niet de persoon of het dier waarin ze leven. In tegenstelling tot andere geneesmiddelen geldt voor antibiotica dat hoe meer ze worden gebruikt, hoe minder effectief ze worden.
Dit is een wereldwijd probleem. In de VS raken zo’n twee miljoen mensen besmet met bacteriestammen die resistent zijn tegen antibiotica. In de Europese Unie zijn zorgverleners per jaar naar schatting ongeveer €1,5 miljard kwijt aan dit probleem.
Kunnen antibiotica de goede bacteriën in het lichaam aantasten?
Allereerst is het belangrijk om te weten dat niet alle bacteriën schadelijk zijn. Sommige bacteriën leven in het lichaam en zijn juist gunstig. Goede bacteriën, ook wel probiotica genoemd, spelen zelfs een belangrijke rol in het effectief functioneren van het lichaam.
Er kunnen honderden soorten ‘goede’ bacteriën voorkomen in een spijsverteringsstelsel, met een totaal van 100 biljoen organismen. Goede bacteriën beperken het aantal ‘slechte’ bacteriën, ondersteunen de spijsvertering, breken complexe voedingsmiddelen af, houden de gezondheid van de darmflora in stand, voorkomen infecties en ontstekingen, en ondersteunen het algehele immuunsysteem.
Onderzoek heeft echter aangetoond dat antibiotica het tegenovergestelde effect kunnen hebben dan waar ze eigenlijk voor zijn bedoeld. Er is aangetoond dat bepaalde antibiotica het ecosysteem van de buik uit balans kunnen brengen en kunnen verstoren,1 en de goede bacteriën kunnen doden. Dit heeft dubbele gevolgen: iemand kan gevoeliger worden voor infecties en het kan de bestaande infectie zelfs verergeren.2
Als antibiotica doorgaand worden misbruikt, groeit het risico dat bacteriën resistent worden tegen behandelingen. Het gevolg hiervan zou zijn dat infecties in de toekomst veel moeilijker te behandelen zijn.
Hoe een gezond dieet helpt de antibioticaresistentie te verminderen
Een gezond ecosysteem van goede bacteriën in de buik, essentieel voor veel lichaamssystemen, wordt sterk beïnvloed door het voedsel dat iemand eet.
Uit een recent onderzoek3 is gebleken dat voeding een directe invloed heeft op zowel de hoeveelheid als de diversiteit van genen die resistent zijn tegen antibiotica. Uit het onderzoek bleek dat diëtaire maatregelen nuttig kunnen zijn in de strijd tegen de dreiging van antibioticaresistentie.
Voedsel dat rijk is aan probiotica kan ook een belangrijke rol spelen. Dergelijke goede bacteriën komen voor in allerlei soorten voedsel, zoals yoghurt, gerijpte kazen en miso. Andere voedingsmiddelen worden nu echter aangevuld met levende probiotica voor extra gezondheidsvoordelen.
Voedingsmiddelen als bananen, knoflook en appelciderazijn zijn gecategoriseerd als ‘prebiotica’4 omdat ze de voedingsvezels leveren die nodig zijn om de goede bacteriën te voeden.
Hoewel het onderzoek naar de voordelen en risico’s van probiotica nog steeds in de beginfase zit, bleek uit een recente systematische beoordeling dat kinderen die dagelijks een probiotisch supplement innemen, in de toekomst 29% minder vaak antibiotica voorgeschreven zullen krijgen.
Hoewel verder onderzoek nog nodig is, kunnen probiotica en veranderingen in voeding een belangrijke rol spelen bij het verminderen van het gebruik van antibiotica en daarmee ook de antibioticaresistentie.