Enzymen: een katalysator voor energie
Leestijd: 3 minuten
Zou dat niet prachtig zijn? Dat we met één druk op een magische knop twee keer zo snel onze dagelijkse taken konden uitvoeren. Dan zouden we tijd overhouden om de dingen te doen die we echt willen doen. Maar totdat we een magische techniek of magisch apparaat ontdekken, zal de was doen altijd tijd kosten. Misschien is het een troost dat onze lichamen uitgerust zijn met kleine hulpjes die met al onze interne taken helpen…
Deze hulpjes heten enzymen: handige eiwitten die fungeren als katalysatoren die veel chemische processen mogelijk maken en versnellen. Neem bijvoorbeeld die was: dankzij enzymen kunnen we onze kleding op lage temperatuur wassen doordat het waspoeder de eiwitten in vlekken opbreekt.
Ondanks hun belangrijke rol worden enzymen zelden zo bejubeld als vitamines, mineralen of andere bekende voedingsstoffen. Iedereen heeft wel eens van vitamine C en magnesium gehoord, maar bijna niemand weet wat trypsine doet.
De ontdekking en functie van enzymen
Baanbrekend chemisch onderzoek zorgde ervoor dat we steeds meer kennis van enzymen kregen. De Duitse wetenschapper Eduard Buchner1 ontdekte dat gist zelfs fermenteert als alle levende gistcellen zijn verwijderd. Zijn conclusie was dat enzymen de actieve ingrediënten bij fermentatie waren. Sinds die tijd is het onderzoek naar enzymen essentieel geweest voor een beter begrip van het menselijk lichaam.
Enzymen fungeren als katalysatoren die energie die nog niet beschikbaar is voor een organisme, in een bruikbare vorm transformeren. Sommige doen dit met behulp van andere stoffen, co-enzymen genaamd, die zich binden aan ‘hun’ specifieke enzym en de taak van ‘uitvoerder’ hebben. En omdat co-enzymen alleen maar met een specifiek enzym werken, is ieder enzym verantwoordelijk voor een enkele taak. Hoewel enzymen bij veel metabolische processen betrokken zijn, concentreren we ons in dit artikel op de rol van verteringsenzymen.
Verteringsenzymen2 worden in diverse organen geproduceerd: in de speekselklieren (amylase, lipase), in de maag (pepsine) of in de alvleesklier (trypsine). Pepsine en trypsine breken eiwitten af, amylase doet dit met koolhydraten en lipase richt zich op vetten. Door deze macronutriënten af te breken kunnen micronutriënten als vitamines en mineralen zich door de maagwand heen in ons bloed verspreiden. Zonder enzymen zouden deze micronutriënten gewoon door ons systeem worden gevoerd zonder te worden geabsorbeerd. Enzymen zijn daarom van essentieel belang voor ons voedingsevenwicht.
Essentiële enzymen
Vandaag de dag worden stress, niet zo voedzaam en bewerkt voedsel, een zittende levensstijl en ook chronisch piekeren gelinkt aan een potentiële toename van inflammatoire stress in ons lichaam. Enzymen kunnen helpen deze ‘ontstekingsstress’ te verminderen. Zo zouden ze bijvoorbeeld helpen tegen pijn door artrose3. Enzymen zijn daarnaast krachtige antioxidanten, die weefselschade veroorzaakt door vrije radicalen verminderen.
Steeds meer onderzoek wijst uit dat enzymen defecten kunnen gaan vertonen naarmate we ouder worden, vooral als we aan een chronische aandoening lijden4. Evenwichtige voeding met alle noodzakelijke vitamines en voedingsstoffen helpen enzymen efficiënt te werken.
Hoewel symptomen van een verstoorde spijsvertering, zoals winderigheid of een opgeblazen gevoel, soms worden toegeschreven aan een enzymtekort, is voor dit verband nog geen overtuigend bewijs gevonden. Dergelijke symptomen kunnen worden veroorzaakt door een alvleesklierinsufficiëntie, maar ook door voedselintolerantie of een onevenwichtig voedingspatroon. Verandering van het voedingspatroon valt dan te overwegen, en als dat geen verlichting brengt, kunt u uw enzymen verhogen met een paar eenvoudige stappen.
Verhogen van uw enzymen
Wilt u ook meer van die verborgen helden in uw systeem? Dan volgt hier een variëteit aan voedingsmiddelen die rijk aan enzymen zijn. Kies bij voorkeur rauwe of gefermenteerde producten; enzymen zijn gevoelig voor hitte en gaan tijdens het koken verloren.
Fruit is altijd goed. Papaja en ananas bevatten respectievelijk de enzymen papaïne en bromelaïne, die als ontstekingsremmers in het lichaam fungeren. Gefermenteerd voedsel bevat veel actieve enzymen: augurken, een traditioneel Aziatische salade met kimchi, drankjes als kombucha en kefir en yoghurtsoorten vormen hiervoor uitstekende bronnen. Probeer gefermenteerde drankjes te combineren met fruit in een smoothie: een verfrissend drankje dat naast waardevolle enzymen ook veel vitamines bevat.
Het is belangrijk dit te balanceren met een gezonde vitamine-inname; veel co-enzymen komen feitelijk voort uit vitamines. Een voedingspatroon op basis van biologische whole-foods, met alle essentiële macro- en micronutriënten en zo min mogelijk bewerkte componenten, geeft de hoeveelheid enzymen in uw lichaam – en daarmee uw algehele welzijn – een impuls.